Sau khi Nga quyết định phát động chiến tranh toàn diện với Ukraine vào ngày 24/02/2022 cả thị trường dầu mỏ và khí đốt thế giới đã trải qua những phiên chao đảo khi giá dầu Brent tăng chóng mặt từ 95 USD lên đến 130 USD (cao nhất kể từ giữa năm 2008) và tiệm cận mức đỉnh 140 USD hơn 10 năm trước. Giá dầu tăng cao do lo ngại những biện pháp trừng phạt của Mỹ và EU vào dầu mỏ và khí đốt - 2 ngành Công nghiệp chủ chốt của Nga. Giá dầu được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng và cản trở quá trình hồi phục sau Covid của nền kinh tế thế giới do Nga - một nhân tố quan trọng trong chuỗi cung ứng dầu khí thế giới bị cấm vận.
Vị thế của Nga trên thị trường dầu thô và khí đốt thế giới
Nga là nước sản xuất dầu lớn thứ 3 thế giới và chiếm khoảng 30% sản lượng nhập khẩu dầu mỏ vào EU và trong số 5 triệu thùng dầu mà nước này xuất khẩu mỗi ngày thì hơn một nửa vào thị trường Châu Âu. Với 10 triệu thùng dầu sản xuất mỗi ngày, Nga chiếm khoảng 10% nhu cầu dầu mỏ thế giới.
Về khí đốt, Nga là nguồn cung khí đốt lớn nhất vào EU khi chiếm tới 40% tổng nguồn cung tại khu vực này. Trong số đó có nhiều nước phụ thuộc phần lớn vào nguồn cung từ Nga như Đức, Italy hay Belarus.
=> Tham khảo: Danh sách những mã cổ phiếu dầu khí nhà đầu tư có thể quan tâm
Các biện pháp trừng phạt của Mỹ và EU
Mỹ chính thức cấm nhập khẩu dầu khí của Nga và đây cũng là nước đầu tiên đưa ra hàng loạt biện pháp trừng phạt.Ngày 08/03, Mỹ chính thức thông qua việc cấm nhập khẩu xăng dầu và các sản phẩm năng lượng từ Nga, nguồn cung từ Nga chiếm khoảng 8% tổng lượng nguyên liệu dạng lỏng vào nước này và Mỹ sẽ thay thế bằng nguồn cung mới từ Canada. Liên minh Châu Âu (EU) cũng thông qua biện pháp trừng phạt bằng cách hạn chế lượng cung dầu mỏ đến từ Nga (trong đó Đức quyết tâm giảm ⅔ nguồn cung từ Nga) cũng như đặt quyết tâm sẽ tự chủ và tìm kiếm nguồn cung hoàn toàn mới vào trước năm 2030.
Dù phụ thuộc 40% nguồn cung khí đốt từ Nga, mới đây EU đã ký kết với Mỹ thỏa thuận về việc Mỹ sẽ cung cấp khí đốt tự nhiên hóa lỏng LNG tới EU nhằm đảm bảo cho nhu cầu khí đốt Châu Âu tới năm 2030. Hơn nữa, trong năm nay EU cũng sẽ giảm thiểu ⅔ nguồn cung khí đốt từ Nga và tăng cường tìm kiếm nguồn cung mới cũng như năng lượng tái tạo.
Dự án Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2) là dự án lớn nhất dẫn khí đốt từ Nga tới thẳng EU đã bị Đức ngừng cấp phép nhưng sẽ không gây bất lợi cho Đức vì cho dù từ khi hoàn thành từ 2021 tới nay, đường ống này chưa thể hoạt động nhưng điều này đã làm tăng cường sự cô lập của EU vào ngành khí đốt của Nga.
Giá dầu thế giới
Trong ngắn hạn: Sau khi tăng lên 130 USD/thùng, giá dầu Brent bước vào giai đoạn điều chỉnh khi nhu cầu dầu thô có phần giảm do Trung Quốc thực thi 1 số biện pháp phong tỏa các thủ phủ sản xuất như Thâm Quyến (tỉnh chiếm 11% GDP Trung Quốc). Trong quý 2, dự kiến giá dầu sẽ tăng mạnh khi Trung Quốc bắt đầu nới lỏng các biện pháp phong tỏa và sẽ mở cửa nền kinh tế vào giữa quý 2.
Trong dài hạn: Dù Mỹ đang tích cực đàm phán với các quốc gia Trung Đông về việc tăng sản lượng nhưng giá dầu dự kiến sẽ được duy trì trên 110 USD/thùng trong năm nay do hiện nay Mỹ mới đang tiến hành đàm phán tăng sản lượng với các mỏ dầu ở Venezuela và dự kiến sẽ tốn nhiều thời gian và chi phí trong khi nhu cầu về dầu thô đang tăng cao ở một số nước hồi phục sau đại dịch.
Như vậy, cuộc chiến tranh Nga - Ukraine đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu khi dầu mỏ và khí đốt là những thành phần quan trọng trong chuỗi sản xuất và từ đó làm giảm tốc độ hồi phục của nền kinh tế thế giới. Giá dầu sẽ có khả năng tăng cao trong thời gian tới do những chính sách mới từ Trung Quốc cũng như các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga vẫn chưa chấm dứt. Giá dầu tăng cao sẽ gây áp lực lạm phát lên Việt Nam - một đất nước được dự báo sẽ có sự hồi phục kinh tế mạnh mẽ sau đại dịch.
=> Xem thêm: Cập nhật nhận định cổ phiếu dầu khí 2022 - Cổ phiếu PVC, PVD, PVS, PVT, PXS, BSR
